(Post)industrialisatie

De economie van de Hollanders was de eerste waarin fossiele brandstoffen een centrale rol speelden (Turf). De belangrijkste verbetering kwam in de acht¬tiende eeuw op naam van de Schot James Watt (1736-1819) hij vond een verbeterde versie van de stoommachine uit.

In de kolenmijnen waren het niet de boeren of de arbeiders die het werk verrichtten, maar de machines. Om het water weg te pompen

Van de eerste groep vernieuwingen (1780-1830) profiteerden voornamelijk de textiel- en ijzerindustrie.

De macht en de rijkdom die de industrialisatie opleverde werden natuurlijk opgemerkt door politieke en economische leiders.

Na de nederlaag tegen de Britten in de Eerste Opiumoorlog (1839-1840) probeerden de Chinezen een eigen wapenindustrie op te bouwen.

Het doorslaggevende element in Japan was de staat en zijn onbeperkte steun aan de zware industrie, vooral aan de scheepsbouw, de mijnbouw, de spoorwegen en de ijzer- en staalindustrie. Zij moedigden de plattelandsbevolking aan om de belastingen en verplichtingen aan de landeigenaren te negeren en het particuliere grondbezit te verwerpen.

Het werkritme werd niet langer beheerst door de schema´s en de seizoenen van de landbouw, maar door de klok.

De arbeiders ervaarden de fabrieken als vervreemdend en de grote ongelijkheid in de steden als onrechtvaardig. De arbeiders ontwikkelden geen onderlinge solidariteit en het socialisme kwam niet van de grond.
De mens ontwikkelde zich tot de stuwende kracht achter de biologische evolutie.

De mens bracht ook verandering in de fundamentele biogeochemische cycli van de aarde. Het terugdringen van de luchtvervuiling was een van de speerpunten in de campagnes van de milieubeweging die in de jaren zeventig onder andere in Noord-Amerika, Japan en West-Europa van de grond kwam. Maar in gebieden waar de belangen van de industriëlen of de staat voorrang kregen boven de gezondheid van de burgers, nam de dodelijke milieuvervuiling toe.

In de toekomst zal mogelijk blijken dat deze ecologische onrust, en in het bijzonder de klimaatverandering en de afname van de biodiversiteit, de belangrijkste ontwikkeling in de periode na 1980 was, belangrijker dan de ideologische strijd of de wereldoorlogen.